Kamienie naturalne – szafir w biżuterii

Szafir to jeden z najbardziej cenionych w jubilerstwie kamieni szlachetnych. Po diamencie i moissanicie jest to najtwardszy występujący naturalnie minerał (9 punktów w skali Mosha, gdzie 10 przypisuje się diamentom).

Z chemicznego punktu widzenia szafir jest tlenkiem glinu wzbogaconym innymi pierwiastkami, które warunkują kolor klejnotu. W jubilerstwie najbardziej pożądanym odcieniem kamienia jest ten chabrowy niebieski, ale szafiry występują również w wielu innych barwach. Najrzadziej spotykaną jego odmianą jest różowo-pomarańczowa “paparadscha”. Natomiast czerwony szafir spełniający specjalne kryteria dotyczące koloru jest określany mianem… rubinu. Poza tym w naturze występują również parti-sapphires łączące dwa lub więcej kolorów oraz szafiry gwiaździste, których cechą charakterystyczną jest pojawianie się wzoru sześcioramiennej gwiazdy, kiedy ogląda się kamień przy odpowiednim oświetleniu i kącie widzenia. Co ciekawe, istnieje również odmiana szafiru, w której klejnot zmienia kolor w zależności od rodzaju oświetlenia w jakim jest oglądany – z barwy niebieskiej przechodzi w fioletową, a później aż do szaro-zielonej.

Szafir jest stosunkowo rzadko występującym minerałem – powstaje zazwyczaj w skałach magmowych (zastygła na powierzchni Ziemi lawa), a wydobywany jest w kopalniach.

Występowanie naturalnych szafirów

Szafiry zaczęto wydobywać już w starożytności, a konkretnie na obszarze dzisiejszej Sri Lanki. Dzisiejsze najcenniejsze okazy pochodzą z Afryki, Azji czy Australii. Największe złoża tych kamieni szlachetnych znajdują się obecnie na Sri Lance oraz na terenie Indii, Tajlandii, Australii, USA, Madagaskaru i Wietnamu. W Polsce na Dolnym Śląsku znajdują się natomiast złoża przezroczystych szafirów, nazywanych białymi.

W zależności od pochodzenia poszczególne kamienie mogą różnić się między sobą kolorem. W ten sposób np. klejnoty pochodzące z Australii mają głęboką granatową lub nawet czarną barwę, z USA – niebiesko-szarą, a z Kaszmiru – błękitne. Niektóre z szafirów wydobywane w konkretnych zakątkach świata przedstawiają również wyższą wartość jubilerską niż inne. Najcenniejsze pod tym względem są te pochodzące z Kaszmiru, Birmy czy Kambodży.

Największe znalezione okazy

Na różnego rodzaju muzeach czy biżuterii w prywatnych kolekcjach znajduje się obecnie co najmniej kilka kamieni, które zyskały ogólnoświatową sławę. Do najbardziej znanych szafirów należą:

• Gwiazda Adama – niebieski owalny szafir gwiaździsty pochodzący ze Sri Lanki w 2015 roku; 1404,49 karata (280,898 g);
• Czarna Gwiazda Queensland – czarny szafir gwiaździsty znaleziony w 1930 roku w Australii; początkowo służył jako ogranicznik do drzwi, później został zidentyfikowany przez szlifierza kamieni, który odkupił cenny klejnot; kamień obecnie znajduje się w Szwajcarii; 733 karaty (146,6g);
• Gwiazda Indii – mleczny szaro-niebieski szafir gwiaździsty znaleziony na Sri Lance; obecnie znajduje się w Amerykańskim Muzeum Historii Naturalnej w Nowym Jorku; 563,35 karata (112,67g);
• Logan Sapphire – przejrzysty chabrowy szafir bez skazy, oszlifowany i osadzony w broszce w oprawie z dwudziestu okrągłych brylantów; obecnie znajduje się w Narodowym Muzeum Historii Naturalnej w Waszyngtonie; 422,9 karata (84,6 g);
• Gwiazda Bombaju – fioletowo-niebieski szafir gwiaździsty ze Sri Lanki, obecnie wystawiany w National Museum of Natural History w Waszyngtonie; 182 karaty (36,4g);

Szlify szafirów

Wszystkie kamienie szlachetne przed osadzeniem w metalu poddaje się obróbce. Dzięki temu procesowi bryła surowego kryształu staje się przykuwającym uwagę elementem biżuterii. Jednym z jej etapów jest szlifowanie, które ma na celu przede wszystkim nadać ostateczny kształt, ale i wydobyć blask, z którego słyną kamienie naturalne.  Niektóre rodzaje klejnotów szlifuje się w szczególny sposób – np. szlif okrągły brylantowy dedykowany jest właśnie tym klejnotom, ale w podobnym kształcie możemy spotkać również inne kamienie.

Rodzaje szlifów najczęściej stosowane przy szafirach:

• szlif okrągły brylantowy – najpopularniejszy obecnie rodzaj szlifu stosowany do obróbki właściwie wszystkich kamieni szlachetnych; jego celem jest wydobycie maksymalnego blasku klejnotu;
• szlif owalny – kształt symetrycznej elipsy;
• szlif gruszka – kształt kropli, najczęściej spotykany w zawieszkach i kolczykach;

Szafir jako talizman – dla kogo i przed czym chroni?

Kamieniom szlachetnym od tysiącleci przypisuje się działanie ochronne czy inne moce sprawcze względem różnych sfer życiowych. Piękne kamienie osadzane zazwyczaj w biżuterii otaczane są aurą tajemniczości i niewątpliwie stanowią jedne z najbardziej ekskluzywnych kolekcji na półkach salonów jubilerskich.

Szafiry wydobywane były już w starożytności i również wtedy zaczęły być wykorzystywane jako talizmany mające zapewnić długowieczność czy nawet nieśmiertelność – właśnie w ten sposób postrzegali je Persowie. W XIII wieku papież Innocenty wydał dekret nakazujący biskupom noszenie pierścieni z szafirami, bo te miały ich chronić przed złymi wpływami, a papież Grzegorz XV ogłosił szafir kamieniem kardynałów.

Obecnie tym niebieskim klejnotom przypisuje się moc leczenia chorób układu krążenia i skóry (nawet leczenie trądu). Mają również koić nerwy i ułatwiać zasypianie.  Z mniej “namacalnych” efektów działania szafirów wyróżnić można: oddalanie złych duchów i ochronę przed magicznymi zaklęciami. Kamienie te są ściśle związane ze sferą duchową – pomagają zwalczyć chaos myślowy i pomagają skupić się na realizacji założonych celów i marzeń; wspomagają pozytywne myślenie i utrzymywanie wewnętrznej równowagi. Szafiry są określane jako wrześniowy kamień urodzinowy.

Najsłynniejsza biżuteria z szafirami

Kamienie szlachetne spotkać możemy nie tylko w salonach jubilerskich. Zdobią one również różnego rodzaju insygnia władzy królewskiej. Szafiry szczególnie upodobali sobie członkowie brytyjskiej rodziny królewskiej – m.in. szafirami wysadzane są brytyjska korona państwowa i korona świętego Edwarda. Pierwsza z nich ozdobiona jest Szafirem Stuartów oraz Szafirem św. Edwarda, który umieszczony jest w diamentowym krzyżu maltańskim wieńczącym koronę. Podobny kamień zdobi również pierścionek zaręczynowy Kate Middleton, podarowany jej przez księcia Williama. Szafir zdobi również broszę zaprojektowaną przez Cartiera dla księżnej Windsoru. Tego rodzaju klejnoty są również elementem dwóch innych koron: rosyjskiej i czeskiej.

Jedną z najbardziej znanych postaci kojarzonych z biżuterią jest niewątpliwie aktorka Elizabeth Taylor. Zmarła w 2011 roku gwiazda kina zgromadziła całkiem pokaźną kolekcję składającą się z najcenniejszych naszyjników, bransolet, pierścionków czy tiar, które wcześniej pozostawały w posiadaniu np. Napoleona Bonaparte czy brytyjskiej królowej. Wartość biżuterii szacowana była na około 150 mln dolarów, gdzie cały majątek gwiazdy to około 600 mln dolarów.

Współczesna biżuteria z szafirem

Obecnie na rynku możemy spotkać wiele bardzo różnych wzorów biżuterii z szafirem. Począwszy od najbardziej klasycznych pierścionków czy kolczyków, aż po wymyślne, misternie zdobione kolie.

Firma Beryl jest największym producentem biżuterii z szafirami w kraju. W naszym asortymencie znaleźć można zarówno klasyczne, jak i bardziej nowoczesne czy po prostu bardziej ozdobne wzory.

W procesie produkcji naszej biżuterii wykorzystujemy wysokiej klasy kamienie. Szafiry afrykańskie – birmańskie i kambodżańskie są jednymi z najbardziej cenionych pod względem wartości jubilerskiej i to właśnie te klejnoty zdobią naszą biżuterię. Dużą część naszej kolekcji z szafirami stanowią kamienie osadzone w srebrze uszlachetnionym rodem, ale w naszym asortymencie znaleźć można również złote pierścionki zaręczynowe z szafirem czy szafirem w oprawie z brylantów.

Wśród naszej biżuterii wyróżnić możemy kolie, okazałe naszyjniki, broszki, zawieszki, bransoletki, kolczyki czy pierścionki z szafirami w odcieniach od niebieskiego, aż po głęboki granat czy nawet czerń. Jednym z głównych dowodów na autentyczność kamienia jest jego cena. Najdroższe są największe kamienie bez skaz, a im mniejszy klejnot – tym niższa cena. Do naszej biżuterii z kamieniami naturalnymi zawsze dodajemy certyfikat autentyczności kamienia.

Ciekawostki o szafirze

• W filmie “Titanic” przedstawiono historię, jakoby na pokładzie statku miał się znajdować diamentowy naszyjnik z szafirem – “Sercem Oceanu”. Kolia miała zatonąć i nie zostać odnaleziona. Okazało się jednak, że historia ta nie miała potwierdzenia w rzeczywistości, a na prawdziwym Titanicu najprawdopodobniej znajdowała się kolia z diamentem Hope.
• Czarna Gwiazda Queensland przez 10 lat służyła jako ogranicznik do drzwi , a teraz jego wartość szacowana jest nawet na 300 mln dolarów.
• Gwiazda Bombaju została podarowana aktorce kina niemego Mary Pickford przez jej męża, Douglasa Fairbanksa.
• Gwiazda Indii w 1964 roku została skradziona z muzeum. Złodzieje zakradli się przez okno w łazience i ukradli kilka drogocennych kamieni o łącznej wartości (wtedy) około 400 tys. dolarów. Kilka miesięcy później przestępcy zostali schwytani, a kamienie odzyskane.
• Na początku XX wieku opracowano metodę syntetycznej produkcji szafiru.
• Szafirowy jubileusz ma miejsce po 65. latach, a sam kamień jest tradycyjnym prezentem na 45. rocznicę ślubu.
• Bezbarwne szafiry wykorzystywane były jako substytut brylantów w biżuterii.